Ας φανταστούμε την ουροδόχο κύστη σαν ένα μπαλόνι που δέχεται τα ούρα από τους ουρητήρες που εισχωρούν σε αυτή. Ο «λαιμός» του μπαλονιού είναι ο αυχένας της κύστης και η προέκτασή του είναι η ουρήθρα.
Όταν λοιπόν μιλάμε για βαλβίδες της οπίσθιας ουρήθρας εννοούμε ότι εκεί, λίγο κάτω από τον αυχένα της ουροδόχου κύστης υπάρχουν δύο πτυχές δεξιά και αριστερά που δημιουργούν ένα βαλβιδικό μηχανισμό και εμποδίζουν την ομαλή ροή των ούρων από την κύστη προς την ουρήθρα.
Αυτές οι δύο μικρές, ανατομικά ασήμαντες πτυχές, προκαλούν τεράστιες διαταραχές με τελικό αποτέλεσμα τη σοβαρή έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας.
Γι΄ αυτό, δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι από όλες τις παθήσεις του ουροποιητικού, η βαλβίδες της οπίσθιας ουρήθρας είναι η πιο σοβαρή πάθηση, αλλά και η πάθηση που έχει ανάγκη επείγουσας αντιμετώπισης.
Μερικές λεπτομέρειες από την εξέλιξη αυτής της συγγενούς πάθησης που χαρακτηριστικό της ουσιαστικά είναι η «απόφραξη» της ουρήθρας.
Η ουροδόχος κύστη, υποδεχόμενη τα ούρα που παράγονται από τους νεφρούς, κάνει ολοένα και πιο ισχυρές συσπάσεις προκειμένου να τα εξωθήσει προς την φυσιολογική τους έξοδο, δηλαδή την ουρήθρα, όμως συναντά εμπόδιο. Οι συσπάσεις γίνονται ολοένα και πιο έντονες με αποτέλεσμα ο μυς που αποτελεί τον κύριο εξωθητικό μηχανισμό της ουροδόχου κύστης να υπερτρέφεται, να γίνεται ολοένα και πιο παχύς και στο εσωτερικό της κύστης να δημιουργούνται ραβδώσεις, δοκιδώσεις, εκκολπώματα. Το τοίχωμα της κύστης κουράζεται, αλλοιώνεται και η ομαλή λειτουργία του παύει να υπάρχει.
Τι γίνεται όμως με τα ούρα; Αυτά μη μπορώντας να βγούν από τη φυσιολογική οδό που αποφράσσεται από τις πτυχές, γυρίζουν πίσω, παλινδρομούν δηλαδή στους ουρητήρες, τους διατείνουν, τους «ξεχειλώνουν», σε τέτοιο βαθμό, που να γίνονται ελικοειδείς.
Η τελική πράξη του «δράματος» μεταφέρεται τελικά στους νεφρούς. Σε αυτούς επιστρέφουν τα ούρα με ορμή και πίεση και τελικά προκαλούν σοβαρή βλάβη στο πιο πολύτιμο τμήμα τους, δηλαδή, στον νεφρικό φλοιό, εκεί όπου παράγονται τα ούρα.
Φαντασθείτε αυτή τη μικρή σύντομη ιστορία να διαδραματίζεται όσο το διαπλασμένο πλέον έμβρυο κυοφορείται ακόμη. Η βλάβη καθίσταται οριστική και ανεπανόρθωτη.
Πώς γίνεται η διάγνωση των βαλβίδων οπίσθιας ουρήθρας
Ο προγεννητικός υπερηχογραφικός έλεγχος από έμπειρα χέρια, υπήρξε κυριολεκτικά «ευλογία» για την υγεία των παιδιών.
Υπάρχουν συγκεκριμένα υπερηχογραφικά ευρήματα που θέτουν την υπόνοια των βαλβίδων της ουρήθρας, ώστε να θέτουν και την ένδειξη της άμεσης διερεύνησης και αντιμετώπισης αμέσως μόλις γεννηθεί το παιδί.
Αμέσως μετά τη γέννηση, γίνεται νέο υπερηχογράφημα και ακτινοσκοπική κυστεοουρηθρογραφία και ολοκληρώνεται η διάγνωση.
Θεραπεία των βαλβίδων οπίσθιας ουρήθρας
Η αντιμετώπιση των βαλβίδων οπίσθιας ουρήθρας έχει επείγοντα χαρακτήρα. Κυριολεκτικά, περιμένουμε να γεννηθεί το νεογνό και με την υπόνοια ακόμη από τον προγεννητικό έλεγχο, τοποθετούμε προσωρινά ένα καθετήρα στην ουροδόχο κύστη για να αδειάσει και με αυτό τον τρόπο να ανακουφιστούν οι ουρητήρες που είναι γεμάτοι ούρα, υπερδιατεταμένοι και παραμορφωμένοι. Αυτό όμως δεν είναι πάντα τόσο εύκολο, διότι οι πιέσεις μέσα στην ουροδόχο κύστη είναι υψηλές, ο προωθητικός περισταλτισμός των ουρητήρων σχεδόν εξαφανισμένος και συνεπώς δεν μπορεί να εξασφαλισθεί η απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει ροή ούρων, δηλαδή η διαφορά πίεσης.
Από τη φυσική, γνωρίζουμε ότι τα υγρά ρέουν από το σημείο της υψηλότερης πίεσης προς εκείνο της χαμηλότερης πίεσης. Ο καθετήρας αυτός, μας δίνει την ευκαιρία να ολοκληρώσουμε τον διαγνωστικό μας έλεγχο και αν χρειαστεί, να κάνουμε και κυστεοσκόπηση, προκειμένου να οριστικοποιήσουμε τη διάγνωση. Από εκεί και μετά, πρέπει να αποφασίσουμε ποια θεραπευτική επιλογή θα ακολουθήσουμε από τις παρακάτω:
- Άμεση κυστεοσκόπηση και διατομή των βαλβίδων.
- Προσωρινός καθετήρας που θα αλλάζει σε τακτά χρονικά διαστήματα και κυστεοσκοπική διατομή των βαλβίδων σε εύθετο χρόνο.
- Κυστεοστομία αρχικά, και μεταγενέστερα, κυστεοσκοπική διατομή των βαλβίδων.
Τελικά, υπάρχει θεραπεία για τις βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας; Γίνονται καλά αυτά τα παιδιά;
Δεν μπορούμε να δώσουμε μονολεκτική απάντηση διότι όσον αφορά τη βαρύτητα, η πάθηση αυτή συνιστά ένα ευρύ φάσμα. Πολύ πρακτικά, χωρίζουμε τα παιδιά σε δύο ομάδες: Αυτά με καλή πρόγνωση και αυτά με κακή πρόγνωση. Ως κριτήριο διαχωρισμού, έχουμε την τιμή της κρεατινίνης. Η ομάδα της καλής πρόγνωσης έχει κρεατινίνη κάτω από 1 mgr/dl, ενώ εκείνη της κακής πρόγνωσης, πάνω από 1 mgr/dl.
Τι γίνεται όταν μαζί με τις βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας συνυπάρχει και κυστεορουτηρική παλινδρόμηση;
Η κυστεοουρητηρική αυτή παλινδρόμηση είναι δευτεροπαθής και οποιαδήποτε προσπάθεια χειρουργικής της αποκατάσταση θα αποτύχει εάν δεν στοχεύσουμε στο βασικό αίτιο που είναι η υποκυστική απόφραξη από βαλβίδες και η πολύ αυξημένη πίεση μέσα στην ουροδόχο κύστη.
Θυμηθείτε: Τα υγρά ρέουν προς την χαμηλότερη πίεση. Συνεπώς, εάν δεν εξασφαλίσουμε ευνοϊκή διαφορά πίεσης μεταξύ νεφρών και ουροδόχου κύστης, ΠΟΤΕ δεν θα έχουμε φυσιολογική ροή των ούρων και αυτό είναι εχθρός σε κάθε αντιπαλινδρομική επέμαβαση.
Εάν διαγνωσθεί ότι το παιδί που κυοφορώ έχει βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας τί πρέπει να κάνω;
Βιβλιογραφικά, οι βαλβίδες οπίσθιας ουρήθρας δεν αποτελούν ένδειξη διακοπής της εγκυμοσύνης.
Βέβαια, αυτή τη στιγμή στον ελλαδικό χώρο δεν υπάρχει κέντρο εμβρυϊκής χειρουργικής.
Συνεπώς, η καλύτερη ενέργεια είναι ο μαιευτήρας σε συνεργασία με παιδοχειρουργό και νεογνολόγο να οργανώσει τον τοκετό σε οργανωμένο νοσοκομείο δημόσιο ή ιδιωτικό και εκεί να υποδεχθούν το νεογνό και να κάνουν άμεσα τα απαραίτητα από διαγνωστική και θεραπευτική άποψη.
